Wdrażanie modelu gospodarczego opartego na obiegu zamkniętym w biogospodarce

Main Article Content

Arkadiusz Gralak


Słowa kluczowe : biogospodarka, gospodarka w obiegu zamkniętym, biogospodarka cyrkularna, cyrkularne modele biznesowe
Abstrakt
Wdrażanie rozwiązań z zakresu biogospodarki cyrkularnej jest zagadnieniem złożonym. Wymaga to dobrej znajomości koncepcji, różnych procesów gospodarki o obiegu zamkniętym i ich oczekiwanych skutków dla sektorów oraz łańcuchów wartości. Jednak badania nad gospodarką o obiegu zamkniętym wydają się być fragmentaryczne w różnych dyscyplinach i często istnieją różne perspektywy interpretacji tego pojęcia i powiązanych aspektów, które należy ocenić. Niniejszy artykuł zawiera przegląd literatury na temat biogospodarki i gospodarki o obiegu zamkniętym w celu lepszego zrozumienia tej koncepcji, a także jej różnych wymiarów i oczekiwanych skutków. Celem artykułu jest zarysowanie koncepcji biogospodarki o obiegu zamkniętym wraz z przedstawieniem głównych uwarunkowań jej wdrażania. Przedstawiono wybrane inicjatywy polityczne na rzecz wdrażania koncepcji gospodarki o obiegu zamkniętym w sektorze biogospodarki oraz modele biznesowe dedykowane dla rozwiązań biogospodarczych.

Article Details

Jak cytować
Gralak, A. (2021). Wdrażanie modelu gospodarczego opartego na obiegu zamkniętym w biogospodarce. Zeszyty Naukowe SGGW W Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 21(3), 24–40. https://doi.org/10.22630/PRS.2021.21.3.11
Bibliografia

Adamowicz, M. (2017). Biogospodarka – koncepcja, zastosowanie i perspektywy. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 350(1), 29-49. DOI: 10.30858/zer/82998.

Adamowicz, M. (2020). Biogospodarka jako koncepcja rozwoju rolnictwa i agrobiznesu. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 365(4), 135-155. DOI: 10.30858/zer/131842.

Andersen, M.S. (2007). An Introductory Note on the Environmental Economics of the Circular Economy. Sustainability Science, 2, 133-140, DOI: 10.1007/s11625-006-0013-6.

Bezama, A. (2016). Let us discuss how cascading can help implement the circular economy and the bio-economy strategies. Waste Management & Research, 34, 593–594, DOI: 10.1177/0734242X16657973.

Bocken, N.M., de Pauw, I.C., Bakker, C.A., van der Grinten, B. (2016). Product design and business model strategies for a circular economy. Journal of Industrial and Production Engineering, 33(5), 308-320, DOI: 10.1080/21681015.2016.1172124.

Bocken, N.M., Short, S.W., Rana, P., Evans, S. (2014). A literature and practice review to develop sustainable business model archetypes. Journal of Cleaner Production, 65, 42-56, DOI: 10.1016/j.jclepro.2013.11.039.

Carus, M., Dammer, L. (2018). The Circular Bioeconomy – Concepts, Opportunities, and Limitations. Industrial Biotechnology, 14(2), 83-91, DOI: 10.1089/ind.2018.29121.mca.

Ciechańska, D., Kulczycka, J., Kutyna-Bakalarska, M., Janikowska, O., Bielecki, S. (2021). The Bioeconomy Perspectives in Transformation Towards a Circular Economy in Poland. [W:] Koukios, E., Sacio-Szymańska, A. (eds.). Bio#Futures: Foreseeing and Exploring the Bioeconomy. Springer International Publishing.

Circularity Gap Report. (2021). The Circularity Gap Reporting Initiative (CGRi). Pobrano: grudzień 2021 z: https://drive.google.com/file/d/1MP7EhRU-N8n1S3zpzqlshNWxqFR2hznd/edit.

Donner, M. de Veris, H. (2021). How to innovate business models for a circular bio-economy? Business Strategy and the Environment, 30(4), 1932-1947, DOI: 10.1002/bse.2725.

Donner, M., Radić, I. (2021). Innovative Circular Business Models in the Olive Oil Sector for Sustainable Mediterranean Agrifood Systems. Sustainability, 13(5), 1-21. DOI: 10.3390/su13052588.

EMAF. (2015a). Growth Within: A Circular Economy Vision for a Competitive Europe. Ellen MacArthur Foundation Report. Pobrano: listopad 2021 z: https://circulareconomy.europa.eu/platform/sites/default/files/ growth_ within_a_circular_economy_vision_for_a_competitive_europe.pdf.

EMAF. (2015b). Towards a Circular Economy: Business Rationale for an Accelerated Transition. Ellen MacArthur Foundation Report. Pobrano: listopad 2021 z: https://emf.thirdlight.com/link/ip2fh05h21it-6nvypm.

EEA. (2018). The circular economy and the bioeconomy. Partners in sustainability. Report No 8/2018, European Environment Agency, Luxembourg, DOI: 10.2800/02937.

European Commission. (2006). Framework Programme 7, Theme 2: Food, Agriculture, Fisheries and Biotechnology (FAFB), 2007 Work Programme; DG Research. Brussels.

Fielt, E. (2013). Conceptualising Business Models: Definitions, Frameworks and Classifications. Journal of Business Models, 1(1), DOI: 10.5278/ojs.jbm.v1i1.706.

German Bioeconomy Council. (2018). Innovation in the Global Bioeconomy for Sustainable and Inclusive Transformation and Wellbeing. Secretariat of the German Bioeconomy Council, Berlin, Germany. Pobrano: listopad 2021 z: https://gbs2018.com/fileadmin/gbs2018/Downloads/GBS_2018_Communique.pdf.

Gołębiewski, J. (2013). Zrównoważona biogospodarka – potencjał i czynniki rozwoju, IX Kongres Ekonomistów Polskich. Pobrano: wrzesień 2021 z: http://www.pte.pl/kongres/ referaty/Gołębiowski Jarosław.pdf.

Gołębiewski, J. (2019). Systemy żywnościowe w warunkach gospodarki cyrkularnej. Studium porównawcze krajów Unii Europejskiej. Wydawnictwo SGGW. Warszawa.

Grochowska, R., Szczepaniak, I. (2019). Sustainability business models in milk processing. Considerations based on the Polish experience. Journal of Agribusiness and Rural Development, 2(52), 111-122, DOI: 10.17306/J.JARD.2019.01104.

Hetemäki, L., Hurmekoski, E. (2014). Forest products market outlook. In Future of the European Forest-Based Sector: Structural Changes Towards Bioeconomy. What Science Can Tell Us. European Forest Institute: Joensuu, Finland. Pobrano: listopad 2021 z: https://efi.int/sites/default/files/files/publication-bank/2018/efi_wsctu6_2014.pdf.

Jonker, J. (2012). New Business Models: a explorative study of changing transactions creating multiple value(s). Working Paper. Radboud University Nijmegen, The Netherlands.

Kirchherr, J., Reike, D., Hekkert, M. (2017). Conceptualizing the circular economy: an analysis of 114 definitions. Resources, Conservation & Recycling, 127, 221-232, DOI: 10.1016/j.resconrec.2017.09.005.

Komisja Europejska. (2012). Innowacje w służbie zrównoważonego wzrostu: biogospodarka dla Europy. COM(2012) 60 final. Bruksela.

Komisja Europejska. (2015). Zamknięcie obiegu – plan działania UE dotyczący gospodarki o obiegu zamkniętym. COM(2015) 614 final. Bruksela.

Komisja Europejska. (2018). Zrównoważona biogospodarka dla Europy: wzmocnienie powiązań między gospodarką, społeczeństwem i środowiskiem. COM(2018) 673 final. Bruksela.

Kulczycka, J., Pędziwiatr, E. (2019). Gospodarka o obiegu zamkniętym – definicje i ich interpretacje. [W]: Kulczycka J. (red.), Gospodarka o obiegu zamkniętym w polityce i badaniach naukowych (9-19). Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków.

Lacy P., Keeble J., McNamara R., Rutqvist J., Haglund T., Cui M., Buddemeier P. (2014). Circular Advantage: Innovative Business Models and Technologies to Create Value in a World without Limits to Growth, Accenture. Pobrano: listopad 2021 z: https://www.accenture.com/t20150523t053139__w__/us-en/_acnmedia/accenture/conversion-assets/dotcom/documents/global/pdf/strategy_6/accenture-circular-advantage-innovative-business-models-technologies-value-growth.pdf.

Lange, S., Kern, F., Peuckert, J., Santarius, T. (2021). The Jevons paradox unravelled: A multi-level typology of rebound effects and mechanisms. Energy Research & Social Science, 74, DOI: 10.1016/j.erss.2021.101982.

Leipold, S., Petit-Boix, A. (2018). The circular economy and the bio-based sector - Perspectives of European and German stakeholders. Journal of Cleaner Production, 201, 1125–1137, DOI: 10.1016/j.jclepro.2018.08.019.

Lieder, M., Rashid, A. (2015). Towards Circular Economy Implementation: A Comprehensive Review in Context of Manufacturing Industry. Journal of Cleaner Production, 115, 36-51, DOI: 10.1016/j.jclepro.2015.12.042.

Maciejczak, M., Hofreiter, K. (2013). How to define Bioeconomy. Roczniki Naukowe SERiA, 25(4), 243-248.

Magretta, J. (2002). Why business models matter. Harvard Business Review, 80(5), 3-8. https://graelaws.files.wordpress.com/2011/02/why-business-models-matter.pdf.

Mapa drogowa GOZ. (2019). Mapa Drogowa transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym. Załącznik do uchwały nr Rady Ministrów z dnia 3 września 2019 r.

Massa, L., Tucci, C.L. (2013). Business model innovation. The Oxford Handbook of Innovation Management, 20(18), 420-441, DOI: 10.1093/oxfordhb/9780199694945.013.002.

Murray, A., Skene, K., Haynes, K. (2017). The circular economy: An interdisciplinary exploration of the concept and application in a global context. Journal of Business Ethics, 140(3), 369-380, DOI: 10.1007/s10551-015-2693-2.

OECD. (2009). The Bioeconomy to 2030. Designing a Policy Agenda. Pobrano: listopad 2021 z: http://www.oecd.org OECD.

Olsson, O., Roos, A., Guisson, R., Bruce, L., Lamers, P., Hektor, B., Thrän D., Hartley D., Ponitka J., Hildebrandt, J. (2018). Time to tear down the pyramids? A critique of cascading hierarchies as a policy tool. Wiley Interdisciplinary Reviews: Energy and Environment, 7(2), e279. DOI: 10.1002/wene.279.

Osterwalder A., Pigneur Y., Tucci Ch.L. (2005). Clarifying Business Models: Origins, Present, and Future of the Concept. Communications of the Association for Information Systems, 16, 1-25. DOI: 10.17705/1CAIS.01601.

PARP (2021). Ocena zapotrzebowania na wsparcie przedsiębiorstw w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym (circular economy). Raport końcowy. Warszawa.

Pichlak, M. (2018). Gospodarka o obiegu zamkniętym – model koncepcyjny. Ekonomista, 3, 335–346.

Pink, M., Wojnarowska, M. (red.). (2020). Biogospodarka. Wybrane aspekty, Difin, Warszawa.

Polish Circular Hotspot. (2021). Modele biznesowe gospodarki obiegu zamkniętego. Pobrano: listopad 2021 z: http://www.circularhotspot.pl/pl/zrownowazona-produkcja-modele-biznesowe.

Reim, W., Parida, V., Sjödin, D.R. (2019). Circular Business Models for the Bio-Economy: A Review and New Directions for Future Research. Sustainability, 11(9), DOI: 10.3390/su11092558.

Rok, B., (2019). Zamykanie obiegu zasobów to otwieranie możliwości biznesowych. [w:] M. Krawcewicz (red.), 15 polskich przykładów społecznej odpowiedzialności biznesu. Część IV. Na drodze do gospodarki o obiegu zamkniętym. Wydawca: Forum Odpowiedzialnego Biznesu, Warszawa.

Romero, D., Molina, A. (2012). Green Virtual Enterprise Breeding Environments: A Sustainable Industrial Development Model for a Circular Economy. PRO-VE, 380, 427-436, DOI: 10.1007/978-3-642-32775-9_43.

Rybicki, J., Dobrowolska, E. (2018). Hybrydyzacja modeli biznesowych w procesie tworzenia innowacji technologicznych. Przegląd Organizacji, 7 (942), 3-9, DOI: 10.33141/po.2018.07.01.

Scordato, L., Bugge, M.M., Fevolden, A.M. (2017). Directionality across Diversity: Governing Contending Policy Rationales in the Transition towards the Bioeconomy. Sustainability, 9(2), 206. DOI: 10.3390/su9020206.

Soliwoda, M., Wieliczko, B., Kulawik, J. (2020). Gospodarka w cyklu zamkniętym a zrównoważenie agrobiznesu. Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 1(362), 3-13, DOI: 10.30858/zer/110742.

Stahel, W.R. (2016). Gospodarka o obiegu zamkniętym. Wiadomości Przyrodnicze, 531, 435-438, DOI: 10.1038/531435a.

Stegmann, P., Londo, M., Junginger, M. (2020). The circular bioeconomy: Its elements and role in European bioeconomy clusters. Resources, Conservation and Recycling: X, 6, DOI: 10.1016/j.rcrx.2019.100029.

Tan, E.C.D., Lamers P. (2021). Circular Bioeconomy Concepts – A Perspective. Frontiers in Sustainability, 2, DOI: 10.3389/frsus.2021.701509.

Zink, T., Geyer, R. (2017). Circular Economy Rebound. Journal of Industrial Ecology, 21(3), 593-602, DOI: 10.1111/jiec.12545.

Statystyki

Downloads

Download data is not yet available.
Rekomendowane teksty