Przepływy międzygałęziowe w polskim rolnictwie w 2000 i 2020 roku

Aldona Mrówczyńska-Kamińska; Mateusz Dryjer; Magdalena Piechocka

doi:10.22630/PRS.2025.25.2.6

PDF

Opublikowane:

Jun 30, 2025

Numer

Tom 25 Nr 2 (2025)

Dział

Articles

CitedBy/Share

Aldona Mrówczyńska-Kamińska

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

https://orcid.org/0000-0001-5439-7339

Mateusz Dryjer

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Magdalena Piechocka

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

DOI: https://doi.org/10.22630/PRS.2025.25.2.6

Słowa kluczowe : rolnictwo, przepływy międzygałęziowe, sfery agrobiznesu, współzależności międzygałęziowe

Abstrakt

Współczesny sektor rolny funkcjonuje w warunkach rosnącej integracji z gospodarką narodową. Zmieniająca się struktura zużycia pośredniego w rolnictwie odzwierciedla procesy modernizacji sektora rolnego. Celem opracowania była ocena przepływów materiałowych w polskim rolnictwie w 2000 i 2020 roku, ze szczególnym uwzględnieniem zmian w strukturze napływów z pierwszej sfery agrobiznesu. Zastosowano metodę input-output bazującą na macierzach przepływów międzygałęziowych, która pozwala na identyfikację powiązań międzysektorowych oraz ocenę wielkości i strukturę zużycia pośredniego w rolnictwie. W analizowanym okresie zauważalny był wzrost udziału napływów z przemysłów wytwarzających środki produkcji i usługi, w tym głównie nowoczesnych maszyn i urządzeń rolniczych, produktów przemysłu chemicznego oraz usług. W ramach zużycia pośredniego w rolnictwie wzrósł również udział produktów III sfery, czyli pasz przemysłowych i produktów ubocznych z przemysłu spożywczego. Jednocześnie odnotowano spadek znaczenia obrotów wewnętrznych w rolnictwie, co wskazuje na postępującą modernizację sektora rolnego oraz jego rosnącą integrację z całą gospodarką narodową.

Jak cytować

Mrówczyńska-Kamińska, A., Dryjer, M., & Piechocka, M. (2025). Przepływy międzygałęziowe w polskim rolnictwie w 2000 i 2020 roku. Zeszyty Naukowe SGGW W Warszawie - Problemy Rolnictwa Światowego, 25(2), 20–32. https://doi.org/10.22630/PRS.2025.25.2.6

Bibliografia

Alston, J.M., Pardey, P.G. (2014). Agriculture in the Global Economy. Journal of Economic Perspectives, 28(1), 121–146. DOI: 10.1257/jep.28.1.121 (Crossref)

Ambroziak, Ł. (2021). The role of agribusiness in Polish economy: An analysis based on the input-output tables. Problems of Agricultural Economics, 368(3), 3-28. DOI: 10.22004/ag.econ.319703 (Crossref)

Baer-Nawrocka, A., Mrówczyńska-Kamińska, A. (2015). Sytuacja dochodowa a przepływy materiałowe w rolnictwie w krajach Unii Europejskiej. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Problemy Rolnictwa światowego, 15(3), 5–16. DOI:10.22004/ag.econ.212771 (Crossref)

Baer-Nawrocka, A., Mrówczyńska-Kamińska, A. (2019). Material and import intensity in the agriculture of the European Union – Input-output analysis. Problems of Agricultural Economics. 1(358) 2019, 3-21. DOI: https://doi.org/10.30858/zer/104514 (Crossref)

Balafoutis, A., Beck, B., Fountas, S., Vangeyte, J., Wal, T. V. d., Soto, I., Gómez-Barbero, M., Barnes, A., Eory, V. (2017). Precision Agriculture Technologies Positively Contributing to GHG Emissions Mitigation, Farm Productivity and Economics. Sustainability, 9(8), 1339. https://doi.org/10.3390/su9081339 (Crossref)

Bilans przepływów międzygałęziowych w bieżących cenach bazowych w 2000 r. i 2020 r. (2004; 2024). GUS, Warszawa.

Borychowski, M., Grzelak, A., Popławski, Ł. (2022) What drives low-carbon agriculture? The experience of farms from the Wielkopolska region in Poland. Environmental Science and Pollution Research, 29, 18641–18652. https://doi.org/10.1007/s11356-021-17022-3 (Crossref)

Czubak, W., Pawłowski, K. (2024). The Impact of Agricultural Investments on the Economic Efficiency of Production Factors: An Empirical Study of the Wielkopolska Voivodeship. Agriculture, 14 (2217), 1-16, DOI:10.3390/agriculture14122217. (Crossref)

Czyżewski, A. (2001). Współczesne problemy agrobiznesu w Polsce. Poznań: Wydawnictwo AE w Poznaniu.

Czyżewski, A. (2008). Przepływy międzygałęziowe jako makroekonomiczny model gospodarki. AE w Poznaniu, Wyd. IV.

Czyżewski, A., (2011). Przepływy międzygałęziowe jako makroekonomiczny model gospodarki, Wyd. UE w Poznaniu.

Czyżewski, A., Grzelak, A. (2007). The use of input-output to evaluate the agriculture situation in Poland after 1990. Management, 11(2). DOI: 10.15678/ZNUEK.2017.0965.0504 (Crossref)

Czyżewski, A., Grzelak, A. (2018). Application of the input-output model for structural analysis on the example of the agricultural sector in Poland. Management, (2)22. DOI: 10.2478/manment-2018-0037. (Crossref)

Czyżewski, A., Kryszak, Ł. (2016). Współzależności międzygałęziowe w sektorze rolnym w świetle modelu input-output a poziom finansowego wsparcia rolnictwa w wybranych krajach. Zeszyty Naukowe Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Problemy Rolnictwa Światowego, 16(31), 55-65. DOI: 10.22630/PRS.2016.16.2.27. (Crossref)

Dziwulski, M., Szymańska, E.J. (2020). Inwestycje w gospodarstwach rolniczych w Polsce w teorii i praktyce. Wydawnictwo SGGW.

Gereffi, G., Fernandez-Stark, K. (2011). Global value chain analysis: a primer. Center on Globalization, Governance & Competitiveness (CGGC), USA: Duke University, North Carolina, 33.

Główny Urząd Statystyczny (2021). Produkcja wyrobów przemysłowych w latach 2016–2020. Analizy statystyczne Warszawa

Góral, J., Mrówczyńska-Kamińska, A., Klimkowski, C. (2017). Input-output flows and developmental implications for Polish agriculture. Warsaw: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – Państwowy Instytut Badawczy. DOI: 10.22004/ag.econ.302711

Grabowski, S. (1997). Gospodarka żywnościowa w warunkach rynkowych. Warszawa: Wydawnictwo SGH.

Bank Danych Lokalnych, GUS (2025). https://bdl.stat.gov.pl/bdl/start, dostęp 30.07.2025.

Kabato, W., Getnet, G. T., Sinore, T., Nemeth, A., Molnár, Z. (2025). Towards Climate-Smart Agriculture: Strategies for Sustainable Agricultural Production, Food Security, and Greenhouse Gas Reduction. Agronomy, 15(3), 565. https://doi.org/10.3390/agronomy15030565 (Crossref)

Kołodziejczak, M. (2024). The Use of Agricultural Services in European Union Regions Differing in Selected Agricultural Characteristics. Agriculture, 14(12), 2346. DOI: 10.3390/agriculture14122346 (Crossref)

Kowalski, A. (2010). Agrobiznes – przemiany i uwarunkowania rozwoju. Warszawa: IERiGŻ-PIB

Leontief, W. (1936). Quantitative input and output relations in the economic system of the United States. The Review of Economics and Statistics, 18(3), 105-125. DOI: 10.2307/1927837 (Crossref)

Leontief, W.W. (1949). Input-output analysis and its use in peace and war economics. American Economic Review.

Matyka, M., Krasowicz, S., Kopiński, J. (2016). Zmiany produkcji rolniczej w Polsce w latach 2000-2014. Studia BAS, 4(48), 7-36.

Miniszewski, M. (2021). Dwie dekady rozwoju polskiego rolnictwa. Innowacyjność sektora rolnego w XXI wieku, Kutwa, K. (współpr.), Warszawa: Polski Instytut Ekonomiczny.

Mrówczyńska-Kamińska, A. (2010). Tworzenie i rozdysponowanie produkcji rolnej na tle związków z gospodarką narodową (sektorowa analiza porównawcza rolnictwa w Polsce i Niemczech). Zagadnienia Ekonomiki Rolnej, 1, 9-24.

Mrówczyńska-Kamińska, A. (2014). Wybrane współzależności międzygałęziowe w sektorze rolno-spożywczym w krajach Unii Europejskiej. Journal of Agribusiness and Rural Development, 2(32), 99-110. DOI: 10.22004/ag.econ.252904

OECD (2020). Innovation, Productivity and Sustainability in Food and Agriculture. OECD Publishing; https://www.oecd-ilibrary.org. DOI: https://doi.org/10.1787/c9c4ec1d-en (Crossref)

Piwowar, A. (2022). Consumption of mineral fertilizers in the polish agriculture–trends and directions of changes. Agricultural Research, 11(3), 477-487 DOI: https://doi.org/10.1007/s40003-021-00591-7 (Crossref)

PKWiU (2015). GUS, pkwiu_04, (data dostępu: 20.07.2025) (Crossref)

Prandecki, K. (2016). Rola środowiska w przepływach międzygałęziowych. KNUV, 3(49), 187-197.

Schiff, M., Valdes, A. (1998). Agriculture and the macroeconomy. The World Bank, DP Dev. Res. Group trade and rural Dev. Depart., Policy Res. Washington, Work paper 1967. D.C. (Crossref)

Szymańska, E. (2001). Gospodarka paszowa jako element kształtowania produkcji rolniczej. Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego. Ekonomika i Organizacja Gospodarki Żywnościowej, 43, 69-77. https://doi.org/10.22630/EIOGZ.2001.43.6 (Crossref)

Tomaszewicz, Ł. (1994). Metody analizy input-output. Warszawa: PWE.

Tomczak, F. (2000). Doświadczenia światowe rozwoju rolnictwa: Konkluzje dla Polski. Roczniki Naukowe SERiA, 2(1), 14-21.

Wąs, A., Tsybulska, J., Sulewski, P., Krupin, V., Rawa, G., Skorokhod, I. (2025). Energy Efficiency of Polish Farms Following EU Accession (2004–2021). Energies, 18, 101. DOI:10.3390/en18010101 (Crossref)

Woś, A. (1979). Związki rolnictwa z gospodarką narodową. Warszawa: PWRiL.

Woś, A. (1997). Elastyczność popytu na żywność [w:] Encyklopedia agrobiznesu (red. A. Woś). Warszawa, Wyd. Fundacja Innowacja.

Woś, A., Zegar, J.S. (1983). Gospodarka żywnościowa. Problemy ekonomiki i sterowania. Warszawa: PWE.

Wysokiński, M., Domagała, J., Gromada, A., Golonko, M., Trębska, P. (2020). Economic and energy efficiency of agriculture. Agricultural Economics, 66(8), 355-364. (Crossref)

Wysokiński, M., Golonko, M., Trębska, P., Gromada, A., Jiang, Q. J. (2020). Economic and energy efficiency of agriculture in Poland compared to other European Union countries. Acta Scientiarum Polonorum. Oeconomia, 19(2), 97-105. (Crossref)

Zegar, J.S. (2012). Współczesne wyzwania rolnictwa. Warszawa: Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej – PIB.

Statystyki